ନିର୍ବାଚନରେ ଚିହ୍ନ କାହିଁକି?
ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ପ୍ରାର୍ଥିଙ୍କ ପାଇଁ ଚିହ୍ନର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ। ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡିକ ସେମାନଙ୍କ ନାମ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଚିହ୍ନ ବା ପ୍ରତୀକ ଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନିତ । ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ଦଳର ପ୍ରତୀକ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି। ନାମ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାର୍ଥିଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିତ କଲେ ଅଶିକ୍ଷିତ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଏହା ଅସୁବିଧାରେ ପକାଇବ ବୋଲି ପ୍ରାର୍ଥିପାଇଁ ଚିହ୍ନର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଚିତ୍ରକଳା ପ୍ରତୀକ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଅଶିକ୍ଷିତ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ଦଳକୁ ଚିହ୍ନିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଅଶିକ୍ଷିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଭୋଟ୍ ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା,ଯେଉଁମାନେ ବାଲାଟ ପେପରରେ ଦଳର ନାମ ପଢ଼ିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଏ ଚିହ୍ନ ବହୁ ପରିମାଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ପ୍ରତୀକଗୁଡିକ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଚାରରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ,ଏବଂ ବାଲାଟ ପେପରରେ ମୁଦ୍ରିତ ହୁଏ ଯେଉଁଠାରେ ଜଣେ ଭୋଟର ସଂପୃକ୍ତ ଦଳକୁ ଭୋଟ୍ ଦିଅନ୍ତି। ଏକ ଜାତୀୟ ଦଳ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ପାର୍ଟିକୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଏକ ପ୍ରତୀକ ଦେଶର ଅନ୍ୟ ଦଳ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ।
ରାଜନୈତୀକ ଦଳଗୁଡିକ କେମିତି କରିଥିଲେ ଚିହ୍ନ ଚୟନ?
ଭୋଟ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସହଜସାଧ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଦଳଗୁଡିକ ଚିହ୍ନର ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି। ଏହି ଚିହ୍ନରେ ରାଜନୈତୀକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସହିତ ସନ୍ଦେଶ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ଥାଆନ୍ତି। ବିଜେପି ଯେତେବେଳେ ଜନ ସଂଗଠନ ଥିଲା ସେତେବେଳେ ନିର୍ବାଚନର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା ‘ଆଲୋକ ପ୍ରଦୀପ’। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏଥିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲେ। ଭାରତର ଜାତୀୟ ଫୁଲ ପଦ୍ମ ଚିହ୍ନକୁ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି ଦଳୀୟ ଚିହ୍ନ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା। ଏହା ମଧ୍ୟ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ସହ ଦଳର ଲିଙ୍କକୁ ସୁଚାଇଥାଏ। କଂଗ୍ରେସର ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରତୀକ ବର୍ତ୍ତମାନ ‘ହାତ ‘ଚିହ୍ନ ରହିଛି। କିନ୍ତୁ ପୂର୍ବରୁ ଏହା ନଥିଲା। କଂଗ୍ରେସ ‘ଦୁଇଟି ଷଣ୍ଢ ଯୋଡି’ ନାମରେ ଭୋଟ୍ ମାଗିଥିଲା। ଏହାର ପରେ ତାର ପ୍ରତୀକ ହାତ ପାପୁଲି ସହିତ ଡାହାଣ ହାତରେ ପରିବର୍ତନ ହୋଇଥିଲା| ହାତ, ଶକ୍ତି ଏବଂ ଏକତାର ପ୍ରତୀକ ଅଟେ । ସେହିପରି ଅଖିଳ ଭାରତ ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ ର (AITC) ଚିହ୍ନ ହେଉଛି -ଘାସ ଏବଂ ଯାଆଁଳା ଫୁଲ। ପ୍ରତୀକରେ ବ୍ୟବହୃତ ସରଳ ଫୁଲ ସୂଚାଇଥାଏ ଯେ AITC ସମାଜର ଦଳିତ ବିଭାଗଗୁଡିକର ସମର୍ଥନରେ ଅଛି। କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (CPI)- ମକା।ଏଥିରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ସିପିଆଇ ହେଉଛି କୃଷକ, କୃଷକ କିମ୍ବା ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କର ଏକ ଦଳ, ଯେଉଁମାନେ କ୍ଷେତରେ କାମ କରନ୍ତି ଏବଂ ରୋଜଗାର କରନ୍ତି ଏବଂ ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରେଣୀର ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଚିତ୍ରଣ କରନ୍ତି। କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (CPI-M)- ହାତୁଡ଼ି, ଦାଆ ଏବଂ ଏକ ତାରା।ହାତୁଡ଼ି ଏବଂ କଳାର ପ୍ରତୀକ ମଧ୍ୟ ଭାରତର ଅନ୍ୟ ବାମପନ୍ଥୀ ଦଳ ଦ୍ୱାରା ନକଲ ନ୍ୟାସନାଲ ପିପୁଲ୍ସ ପାର୍ଟି (NPP)ଚିହ୍ନ ହେଉଛି ବହି।କେବଳ ସାକ୍ଷରତା ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ସମାଜର ଦୁର୍ବଳ ବିଭାଗକୁ ସଶକ୍ତ କରିପାରିବ ବୋଲି ଏ ଚିହ୍ନ ସୂଚାଏ ବହୁଜନ ସମାଜ ପାର୍ଟି (BSP)- ହାତୀ- ହାତୀଟି ବାହୁଜନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଶକ୍ତି (OBC, SC, ST & Minorities) ର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ।ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି,( AAP) ହେଉଛି ଏକ ଭାରତୀୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଯାହାକି ସମାଜସେବୀ ଅରବିନ୍ଦ କେଜ୍ରିୱାଲ ଏବଂ ଆନ୍ନା ହାଜାରେଙ୍କ ଲୋକପାଲ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନେକ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ।ସମାଜରୁ ଦୁର୍ନୀତିକୁ ସଫା କରିଦେବା ପାଇଁ ସୁଚାଉଥିବା ଚିନ୍ତାଧାରାର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ଏ ଦଳ ଝାଡ଼ୁ ଚିହ୍ନକୁ ତାର ଦଳୀୟ ଚିହ୍ନ କରିଛି।ସେହିପରି ଓଡିଶାରେ ମଧ୍ୟ ଏକ ଭିନ୍ନ ଚିନ୍ତାଧାରା ନେଇ ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ ଶଙ୍ଖ ଚିହ୍ନକୁ ତାର ଦଳୀୟ ଚିହ୍ନ କରିଛି।ଶଙ୍ଖକୁ ମଙ୍ଗଳମୟ ତଥା ଶୁଭ ଚିନ୍ତାଧାରାର ବାହକ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରା ଯାଉଥିବାରୁ ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ ଓଡିଶା ପାଇଁ ଶୁଭଙ୍କର ବୋଲି ଏ ଚିହ୍ନ ମାଧ୍ୟମରେ ସୁଚାଇବାକୁ ଦଳ ତରଫରୁ ଏ ଚିହ୍ନ ଚୟନ କରାଯାଇଛି।
